نادانی مرضی دشوار و دردی مشکل است . نادان از همه چیز محروم و از هر خیری بی بهره است . نادان استقلال فکری ندارد و راه و روش مخصوصی نمی پاید .همیشه چشم به دیگران دوخته تا چه گویند و چه کنند و او هم خوب یا بد ، پیروی کند . قضاوت های نادان ، غلط ، اظهار نظر های او نادرست و اندیشه هایش باطل ، گفتار او غیر صحیح و کردارش اشتباه می باشد . زندگی اش تباه ، ایمانش سست و از خوشبختی و سعادت به فاصله ی بسیار زیادی دور است . پسامبر اکرم(ص) به علی (ع) فرمود : یا عَلیُّ اِنَّهُ لا فَقرَ اَشَدُّ مِنَ اَلجَهل .
ترجمه : ای علی !همانا فقیری سخت تر از نادانی نیست . در ضرب المثل های ترکی درباره مذمت نادانی سخن فراوان است هرگاه کسی مخاطب اش نادان باشد و سخن او را درک نکند او را به آتش سوزانی تشبیه می کند که بی رحمانه او را می سوزاند .
??نئجه سن قانمییام قالاسان یانا یانا .
ترجمه : چطوری نفهمم ، سوزان سوزان بمانی .
پیامبر فرموده : مَن عَمِلَ عَلی غیر علِمٍ کان ما یُفسِدُ اکثرُ مِمّا یُصلِحُ.
کسی که از روی نادانی کاری انجام دهد ، نادرستی های او بیش از اصلاحاتش خواهد بود .
بیت:
آه مِنَ الجَهل و حالاته
احرقَ عمری بحراراته
درد جهل در معیشت را می بندد و سینه را می گدازد.
